BAKIMA MUHTAÇ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI

Özel gereksinimli bireyler ve ailelerinin sosyal hayata daha kolay katılabilmesi için birtakım haklarla desteklenmesi gerekiyor. Türkiye’de birçok uygulama ile desteklenen bu ailelerin haklarından bir tanesi de bakıma muhtaç çocuğu olup çalışan annelere erken emeklilik hakkı verilmesidir.

Özel gereksinimli çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkının verilmesi, çocukları ile daha sağlıklı bir şekilde ilgilenebilmesi ve onlarla daha çok vakit geçirebilmesi için devletin sağladığı bir haktır. Bu haktan yararlanmak için sağlık kurulu raporu ile birlikte sosyal güvenlik kurumlarına başvuru yapılması gerekmektedir.

Bakıma muhtaç çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun ‘’Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları ‘’ başlıklı 28. Maddesi ile sağlanmıştır. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayılarına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir. Kanun 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten öncesinde çalışılan süreler, erken emeklilik için değerlendirilmez.

Erken emeklilik hakkından; memur, işçi, sözleşmeliler, Bağ-kur, tarım işçileri ve isteğe bağlı sigortalı olan kadın çalışanlar yararlanabilir. Başvurulabilmesi için sağlık kurulu raporunda ya da özel gereksinim raporunda ‘’ağır engelli’’ ya da karşılığı olan ifadelerin olması gerekir. 20 Şubat 2019 tarihinde yapılan değişiklikle birlikte ağır engelli ifadesi yerine ‘’tam bağımlı’’ ifadesi getirilmiştir ve bunun karşılığı şunlardır:

- Çok ileri düzeyde özel gereksinimi vardır (%70-79)

- Belirgin düzeyde özel gereksinimi vardır (%80-89)

- Özel koşul gereksinimi vardır (%90-99)

Raporda bu ibarelerden birinin bulunması halinde sosyal güvenlik kurumuna başvuru yapılır, çocuğun durumu SGK sağlık kurulunca incelenir ve karara bağlanır.

Bakıma muhtaç çocuğa sahip anneler, çocukların devlet kurumuna bırakılması veya terk edilmesi durumunda bu haktan asla yararlanamaz. Fakat bakıma muhtaç çocuğu evlat edinen anneler, çocuğun evlatlık alındığı tarihten itibaren olmak şartı ile erken emeklilik hakkından yararlanabilirler. Eğer annenin birden fazla bakıma muhtaç çocuğu varsa anne sadece tek çocuk için bu haktan faydalanabilir. SGK’ nın her bir çocuk için işlem yapmasının nedeni; erken emeklilik hakkından yararlanılan çocuğun bakıma muhtaçlığının ortadan kalkması halinde bu hakkın diğer çocuk üzerinden (şartları sağlanırsa) devamının mümkün olabileceğidir. Ayrıca çocuğun özel eğitim alması ya da annenin evde bakım aylığı alıyor olması erken emeklilik hakkından yararlanmaya engel değildir.