DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
Av. İrfan SÖNMEZ
Av. İrfan SÖNMEZ
Giriş Tarihi : 25-08-2023 11:39

İtaat ve itaatsizlik üzerine

Bir toplum için tehlikeli olan nedir, itaat mi, itaatsizlik mi? 

Eminim  bu soruya bir çok kişi -itaatsizlik- diye cevap verecektir. Çünkü insan doğumdan ölüme kadar -itaat-üzerine eğitilir. 

Anne-babalar çocuklarından itaatli olmalarını isterler. Okullarda, askerde itaat öğretilir.Din de itaat üzerine kuruludur. 

Frederic Gros, "İtaat Etmemek" isimli kitabının hemen başında Howard Zinn'den hareketle toplumlar için esas sorunun itaatsizlik değil,itaat olduğunu söyler:"Bizim sorunumuz sivil itaatsizlik değil.Bizim sorunumuz sivil itaat.Bizim sorunumuz, fakirlik,açlık,aptallık,savaş ve acımasızlık dünyayı altüst ederken itaat  eden insanlar."(s.9) 

Bugün de öyle değil mi? 

Kayıtsız, şartsız itaat, toplumları itaat edilenlerin peşinden felakete sürükler. Niye değişemiyoruz, yahut hiç bir şey değişmiyor sorusunun cevabı da burada gizli. Kimse değişmezse toplum nasıl değişir? Toplumsal değişim ancak fert fert değişebilenlerle mümkün olur. 

İnsanlar niye itaat ederler? Yazar, bu sorunun cevabını ararken Dostoyevski'nin "Karamazof Kardeşler" isimli romanında geçen "Büyük Engizisyon Yargıcı" ile Hz İsa arasındaki diyalogu kullanır. 

İtaatin en temel sebeplerinden biri -ekmeğin baştan çıkarıcılığıdır. Çünkü der Yargıç, "ekmeğin baştan çıkarıcılığı  midenin emrine itaat etmektir; zira insanlık açtır ve insanlık yalnızca midenin minnetini tanır." Ekmekle itaat arasındaki ilişkiyi nasıl kullandıklarını ise şu şekilde izah eder:" insanları sıkı bir şekilde çalıştırarak emeklerinin meyvelerini ellerinden alıp küçücük bir parçasını onlara dağıttık. Onlar da bize teşekkür ettiler.kendilerinden çalınanın küçücük bir parçasını onları geri veren bu ele tapınmaktan nasıl mutlu oldukları görülmeye değerdi.Tek gördükleri şuydu:onlara uzanan bir el. Oysa ekmeği yapan kendileriydi, bunu unutuyorlardı.Böylelikle iyiliksever bir kimseye tapabiliyor ve iştahla itaat edebiliyorlardı."(s.20) 

Günümüz siyasetine ne kadar benziyor değil mi? Bugün halktan alınan veya çalınanların küçük bir parçası- sosyal yardım- adı altında dağıtılarak onların itaat ve  bağlılığı satın alınıyor.İktidar değişirse bize uzanan el gider korkusu, çaldığını dağıtan ele sımsıkı sarılmaya vesile oluyor. 

Yazar, itaatin psikolojik yönüne de dikkat çeker,insanların sadece boyun eğişte bir araya geldiğini söyler, çünkü böylece insanlar birbirine benzer ve kendilerini yalnız hissetmezler.İtaat bir araya toplar.İtaatsizlik böler. İnsan için aynı efendiye boyun eğmekten başka, kendini bilme ve bir bütünün parçası hissetme yolu yoktur.(s.21) 

Engizisyon Yargıcı'na göre itaatin bir başka sebebi sorumluluktan kaçmaktır. Şöyle der:" biz-ciddi ve sorumluluk sahibi seçkinler- insanları gerçekten seviyoruz. Onları o kadar çok seviyoruz ki, özgürlüklerinin yükünü omuzlarından aldık. Onlar da heves, dinginlik ve minnetle özgürlüklerini ayaklarımızın dibine serdiler. Yalnızca itaat etmeyi kabul ederek,boyun eğerek,artık sorumlu olmamanın tatlı rahatlığına kavuştular."(s.22) Anlaşılacağı gibi sorumluluğu devretmek, devredilene itaati zorunlu hale getirir.Bir yükü devretmenin bedeli ve karşılığı,  itaat olarak döner. 

Yazar,disiplinin köleliğe dönüşmemesi uyarısında  bulunarak, mutlak itaatle hedeflenen amaca dikkat çeker:" Mutlak itaat, geleceğin politik öznesini aynı fikirde olmayacağı yasa ve düzenlemeleri kabule hazırlar.Onu politik boyun eğiş için eğitir.(s.25)" Günümüzde, savunduğu fikirlerle takip ettiği siyaset arasındaki çelişkiyi kolayca telif edenlerdeki baskın duygu işte budur! "Düşünme teslim ol" siyaseti,düşünsen de teslim ol noktasına bu şekilde varır.Modern kölelik bu şekilde hayat bulur. Her ne kadar kölelik kaldırılmışsa da -efendilik- hala varlığını sürdürmektedir.Köleliği kaldırmanın gerçek yolu, önce -efendiliği- kaldırmaktan geçer. Zira efendiler var oldukça çeşitli adlar altında kölelik de var olacaktır. Ve üstelik bu, La Boetie!nin ifadesiyle; gönüllü kulluk veya köleliktir. Onun için Gros, efendilerin varlığına bakarak:" Her yerde sanki kurtuluşları içinmişçesine kölelikleri uğruna mücadele veren insanlar görüyorum." der.(s.43) Herkes bir efendiye tabi olmak için adeta yarışmaktadır. Ona göre siyaset de,  herkesin köleliğe varan bu itaatkarlığı üzerine kurulmuştur.Bir yöneticinin, siyasetçinin, liderin üstünlüğünü veya efendiliğini tanımak Gros'un ifadesiyle aslında," kendime onun emir ve talimatlarını sorgulama izni vermiyorum,"demektir.(s.53) Sorgulamanın bittiği yerde de kayıtsız şartsız itaat ve bir nevi gönüllü kölelik başlamaktadır. 

İtaati öne çıkarmanın bir başka sebebi de, itaatsizliğin kaos  ve anarşiye sebep olacağı korkusudur. Bu korku, İslam dünyasında da -zalimin zulmüne boyun eğmeyi- meşrulaştıracak fetvaların verilmesine neden olmuştur.Yöneten zalim de olsa ona itaat edilmesine yönelik fetvalar bunun en açık örneğidir. Yazar bu korku ve endişeyi itaati tetikleyen nedenler arasında sayar ve şöyle der:" Kaos olacağına adaletsizlik olsun düşüncesi itaat olgusunu körükleyen sebeplerden biri olarak düşünülebilir." (s.57)  Oysa Aquinolu Thommas'a göre," bir yasa( veya bir yönetici) adil olma özelliğini kaybettiği anda bizi mecbur kılma gücünü kaybeder.Doğru olan otoriteye itaatin ihtiyatlı olmasıdır."(s.56) 

Kitap, kayıtsız şartsız itaatin toplumlara maliyetini gözler önüne seren önemli bir çalışma.Teslimiyeti, iyi-kötü, doğru-yanlış ayırımı yapmayacak bir boyuta taşımanın ne ve nelere mal olduğunu/olacağını ikna edici bir dille ortaya koyuyor. Herhangi bir sürüde -koyun- olmayı reddedenler için tam bir başvuru kitabı. Bu güzel çalışma günümüz toplumu ve siyasetine git- geller yapılarak okunmalı. 

NELER SÖYLENDİ?
@
Av. İrfan SÖNMEZ

Av. İrfan SÖNMEZ

DİĞER YAZILARI Kazanan milliyetçilik olmalı Bir terör saldırısının düşündürdükleri Asıl tehdit bu siyaset tarzıdır Ülkücülük yağmalanırken Yerlikaya ve mafya operasyonları Bülbülü öldürmek DEM üzerinden milliyetçilik Biz seyrederken yahut siyasi münafıklık Mülakatlar ve iktidar Korkuları yönetmek Milliyetçilik ve İslam Sisi ile barış Montaigne haksız mı? Zana ve Ahmet Türk’ün çağrısı İslam düşüncesi ve ikbal Enkazdan oy çıkarmak! Aynı kaba tükürmek Düşün artık yargının yakasından Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail kararı Şeyhefendi'nin rüyasındaki Türkiye Sinan Ateş dosyası neyi bekliyor? Terörle mücadelede söz birliği ve kararlılık Deizm ve Kuran SULTAN DİNİN İKİZ KARDEŞİ OLUNCA Şehitlerimize dokunmayın! Dağın sözünü meclise taşımak Kabuk bağlamış yaraları deşmek ŞEHY SAİD ARAP'I SEVMEK YAHUT SEVMEMEK Kuyu ve külhan YUNANİSTAN ZİYARETİ İYİ Parti’nin kararı MİLLİYETÇİLİK VE MODERNİZM Atatürk Demirtaş’a selam gönderir miydi? Türkiye'de din anlayışında değişim süreci Yargı bağımsızlığı ABD/İsrail yapımı soykırım CHP’de yeni dönem Meclisin imkanlarını milletin aleyhine kullanmak! Kurtuluş paradoksu NİCE YÜZ YILLARA İslam düşüncesinin siyasal ufku Irak, Suriye, Libya ve Filistin, ya sonra?  Para ve Faiz FİLİSTİN,İSRAİL,BATI’NIN İKİ YÜZLÜLÜĞÜ Hamas'ın saldırısı ve Filistin sorunu Öz vatanda sığınmacı olmak AİHM kararları ve çifte standart Mafya ile mücadele Tek dil, bütünleştirir Edepsizliğin dini yoktur!  Cabiri; yeniden yapılanma -2 Bölünme Anayasası DAĞINIK MUHALEFET BİN DOKUZYÜZ YETMİŞ SEKİZ Tarihi parçalamak Milliyetçiler nasıl birleşir? Milliyetçilerin birliği Cabiri ve yeniden yapılanma BAHÇELİ’NİN İTTİFAK ÇAĞRISI Çürüme Yerel seçimlere doğru, ittifak mı, tek başına mı? İSLAM VE SİYASET Hukuk olmadan ekonomi düzelmez! VATANDAŞ NEREDE, MUHALEFET NEREDE? ZAM YAĞMURU VE ALDATMA USTALARI İslam, demokrasi ve Türkiye Bu kafayla mı? KAYBETME PSİKOLOJİSİ İLE SEÇİM KAZANILMAZ Fransa’dan ders almak MERDAN YANARDAĞ, ÖCALAN İYİ PARTİ KONGRESİ VE YENİ SİYASETİN İPUÇLARI Bir kitap ‘Popülizmin küresel yükselişi’ Dini cehalet ve fanatizm Sorunumuz din ve milliyetçilik satanlardır 14 MAYIS SEÇİMLERİ VE BATI BİZ PKK'YA BAKARKEN... Yeni hükümet ve beklentiler Suçlu sadece muhalefet mi? Gyges'in yüzüğü yahut bağımlı yargı BİR HATIRA:GÜN SAZAK'IN ARDINDAN Geleceğini başkalarının ellerine bırakan toplum Anketler ve sonuçlar TARAFIMIZ BELLİ! Ayrıştırma siyaseti yerine birleştirme siyaseti Türkiye değişim istiyor AKP giderse... Milliyetçiler birleşiniz! Zamansız söz kime yarar EKONOMİK KRİZ,MİLLİYETÇİLİK VE AYRIŞMA Enfokrasi Testi kırıldı Akşener ve Altılı masa DAHA SORGULAMANIN ZAMANI GELMEDİ Mİ? Zaman daralıyor AFET BÖLGESİ, KADER-TEDBİR Deprem, Hatay ve Sığınmacılar Acımız büyük Büyük felaket Akşener ne diyor? Ortak politikalar metni, bir iktidar sıçraması Her seçim İmralı KARNE HEDİYESİ Bu sese kulak verilmeli FAY HATLARI ÜZERİNDE SİYASET Tutukluluk ve siyaset SİNAN ATEŞ'İN YAKTIĞI ATEŞ Yeni bir milliyetçi sıçrama ŞİDDET KÜLTÜRÜ Robotların duyguları yoktur! Tepkileri toplumsallaştırmak Seçilmiş travma Akşener’in suçu! Sosyal medya ve seçimler HERKES İÇİN ADALET Mahkeme kararı ile Kılıçdaroğlu’nun önü açıldı Yargı’nın intiharı ÇOCUK İSTİSMARI, STRATEJİSİZLİK ASKERİMİZ FAKİRDENDİR POST KAVGASI DEĞİL,VATAN KAVGASI Seçmenle duygusal ilişki kurmak YALANLA AVUNMAK Telafisi olmayan bir seçim Parti kapatma: Hukuk ve siyaset Sisi, Esat, muhalefet Parti kapatmak HDP, HANGİ MASANIN ALTINDA? HDP ile görüşme YERLİ VE MİLLİ OTOMOBİLDE SORULAR Suçlu bulundu: Türklük SİYASÎ İSTİKRAR VE GÜNDEM Kapanmış yarayı deşmek Fakıbaba, erdemli siyaset SİYASETÇİNİN BAŞARISI NE İLE ÖLÇÜLÜR? SEÇMEN EĞİLİMLERİNİ ANLAMAK Demokrasi ne ile var olur? YORUMA AÇIK OLMAYAN NAS BUDUR! BİZDEN Mİ OLSUN, ONDAN MI OLSUN? Bu kafayla terör bitmez! Sığınmacı sorunu, biz ve ABD SİYASİ NEZAKET VE CHP AHLAK KRİZİ Anketler ne diyor? İttifak ve nezaket Selçuklunun Osmanlının torunu, cumhuriyetin çocuklarıyız... Adaylık tartışmaları CUMHURBAŞKANI KİM OLMALI? YA HUKUK DEVLETİ YA YOLSUZLUK DEVLETİ KAFALAR DEĞİŞMEDİKÇE TARİH ÜZERİNDEN KUTUPLAŞTIRMA İMAM HATİPLER VE ŞARKICI GÜLŞEN EKONOMİK SORUNLARI ÇÖZECEK KADRO Doğru aday, kazanacak adaydır Keskin dil barış getirmez PARTİLER, İHTİMALLER
NAMAZ VAKİTLERİ
PUAN DURUMU
  • Süper LigOP
  • 1GALATASARAY3081
  • 2FENERBAHÇE3079
  • 3TRABZONSPOR3049
  • 4BEŞİKTAŞ3046
  • 5KASIMPAŞA3043
  • 6RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ3042
  • 7ÇAYKUR RİZESPOR3042
  • 8BITEXEN ANTALYASPOR3041
  • 9YUKATEL ADANA DEMİRSPOR3039
  • 10CORENDON ALANYASPOR3039
  • 11EMS YAPI SİVASSPOR3038
  • 12YILPORT SAMSUNSPOR3036
  • 13MONDİHOME KAYSERİSPOR3036
  • 14MKE ANKARAGÜCÜ3033
  • 15ATAKAŞ HATAYSPOR3033
  • 16TÜMOSAN KONYASPOR3033
  • 17GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ3031
  • 18VAVACARS FATİH KARAGÜMRÜK3030
  • 19SİLTAŞ YAPI PENDİKSPOR FUTBOL3029
  • 20İSTANBULSPOR3013
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA